Thời Hậu Lê Chia cắt Việt Nam

Nam-Bắc triều

Trịnh-Nguyễn phân tranh

Tây Sơn đối đầu Trịnh-Nguyễn

Bài chi tiết: nhà Tây Sơn

Nguyễn Huệ sau 4 lần Bắc tiến đã tạm thống nhất Đại Việt, mở đường cho công cuộc thống nhất mà vua Gia Long đã hoàn thành về sau. Lần ra Bắc cuối cùng vua Quang Trung đã đánh tan 29 vạn quân Thanh và lật đổ triều đình Lê Chiêu Thống, xóa bỏ tình trạng tồn tại Đàng Trong - Đàng Ngoài, Nam Hà - Bắc Hà.